سم زدایی مواد مخدر اولین گام برای ترک مواد مخدر است. در سم زدایی سریع مواد مخدر برای پاک کردن بدن از سموم ناشی از مواد مخدر از دارو درمانی استفاده می شود. بسته به نوع ماده مخدر مصرفی و قدرت آن، از داروهای مختلفی می توان برای سم زدایی مواد مخدر استفاده کرد. این داروها به دو دسته کلی به نام داروهای آگونیست تریاکی یا داروهای غیر تریاکی تقسیم می شوند.
ترک اعتیاد با کلونیدین
برای سم زدایی مواد مخدری که قدرت کمتری دارند، مانند تریاک، کلونیدین مناسب تر است. همچنین در صورت نیاز می توان از مسکن های غیر استروئیدی، داروهای خواب آوری چون آمیتریپتیلین، ترازودون، داکسپین و دیازپام و داروهای ضد تهوع و ضد استفراغ (هیوسین، متوکلوپروماید و تری فلوپرازین) کمک گرفت.
ترک اعتیاد با متادون
متادون برای سم زدایی مواد اوپیوئید قوی مانند هروئین، مناسب است. در صورت بروز نشانه های عینی ترک، ده میلی گرم متادون تجویز می شود. در صورت تداوم نشانه های ترک، علاوه بر میزان قبلی، پس از چهار تا شش ساعت، پنج تا ده میلی گرم متادون تجویز می شود.
این مقدار هر چهار تا شش ساعت تکرار شدنی است. به ندرت به بیش از چهل میلی گرم نیاز است.
ترک اعتیاد با بوپرنورفین
بوپرنورفین معمولاً به صورت قرص های زیر زبانی تجویز می شود.
ترک اعتیاد با شربت تریاک
تنتوراوپیوم که به شربت تریاک معروف است، در جنوب شرقی آسیا و اخیراً در ایران، هم برای سم زدایی مواد مخدر و هم برای درمان نگه دارنده مصرف می شود.
این دارو ارزان تر از متادون و بوپرنورفین است و اثرات نوید بخشی داشته است. از ترامادول هم برای ترک تریاک و هروئین استفاده شده است.
ترک اعتیاد با نالتروکسون یا نالوکسون
در سم زدایی سریع مواد مخدر، از نالترکسون (آنتاگونیست بلند اثر مواد تریاکی) همراه با کلونیدین برای تسریع سم زدایی مواد مخدر استفاده می شود.
در سم زدایی مواد مخدر بسیار سریع، پس از بیهوشی از نالوکسون (آنتاگونیست کوتاه اثر مواد تریاکی) برای تسریع ترک مواد مخدر استفاده می شود، هر چند سودمندی این روش ثابت نشده است.
پس از سم زدایی مواد مخدر، از نالترکسون برای مسدود کردن گیرنده ها و پیشگیری از بازگشت اعتیاد استفاده می شود. در صورت وسوسه و مصرف مواد تریاکی، مسدود شدن گیرنده ها از اثر گذاری مواد جلوگیری می کند. تداوم این پدیده به شرطی زدایی می انجامد.
در مواردی که سم زدایی مواد مخدر موفق نیست یا عودهای مکرر اتفاق می افتد و نیز برای کسانی که وابستگی شدید به این ماده دارند، از درمان نگه دارنده با متادون برای کاهش خطر عوارض اعتیاد به هروئین استفاده می شود.
معمولاً روزانه شصت میلی گرم متادون یا کمتر کفایت می کند. ممکن است اندازه گیری غلظت پلاسمایی متادون راهنمای خوبی برای تعیین مقدار مناسب متادون باشد. این نوع درمان از سال 1383 در ایران شروع شد و اکنون دیگر انواع درمان را تحت الشعاع خود قرار داده است.
اقامت و گروه درمانی در محیط های ساختار یافته، یا جوامع درمانی، راهکار دیگری برای ترک کامل است. این نوع درمان از سال 1382 در ایران شروع شده است.
آموزش درباره چگونگی انتقال ایدز و هپاتیت، برنامه های ارائه سرنگ یکبار مصرف رایگان، روان درمانی های فردی و گروهی و گروه های خویاری همگی، در جوامع درمانی مطرح هستند.
ترک اعتیاد با ترامادول
ترامادول یک داروی ضد درد است که در سال های اخیر در ایران مصرف آن رواج پیدا کرده است. این دارو گیرنده های تریاکی (اوپیوئید) را فعال و همچنین بازجذب سروتونین و نوراپی نفرین را مهار می کند.
قبلاً گفته می شد که این دارو تحمل و وابستگی جسمانی ایجاد نمی کند، اما مطالعات اخیر، بروز هر دو پدیده را ثابت کرده اند. علائم ترک ترامادول کاملاً به علائم ترک مواد تریاکی شبیه است.
خطر مصرف ترامادول برای ترک اعتیاد
مصرف ترامادول به مقدار بیش از ششصد میلی گرم در روز تشنج ایجاد می کند. بنابراین باید در مورد مصرف همراه این ماده با دیگر آرام بخش ها و الکل هشدار داد. و همچنین استفاده از این دارو برای ترک اعتیاد، خطرناک می باشد.
