کدئین (متیل مرفین) از داروهای شبه تریاکی و ضعیف تر از مرفین است. این ماده جزو مخدرهای ضد درد، آلکالوئیدهای طبیعی تریاک و مشتقات نیمه مصنوعی آن ها محسوب می شود. مصرف این ماده به شکل خوراکی (قرص یا شربت) و یا تزریقی است.
کاربرد طبی کدئین
این ماده از ابتدای قرن حاضر کاربرد طبی متداولی داشته است. از کدئین عمدتاً به عنوان داروی ضد درد خفیف تا متوسط همراه با مسکن های غیر مخدر (مانند استامینوفن و یا آسپرین) استفاده می شود.
اثر ضد سرفه کدئین
کدئین اثر ضدسرفه نیز دارد و از این رو در برخی از شربت های ضدسرفه مانند اکسپکتورانت بکار می رود. کدئین همانند سایر داروهای شبه تریاکی قابض و یبوست آور است و از این رو گاهی به منظور کنترل موقت بیماری های اسهالی به کار می رود.
مصرف کدئین موجب وابستگی جسمانی و روانی می شود، مگر اینکه به مدت محدود و یا با توصیه پزشک به میزان مشخص مصرف گردد.
ملاک های تشخیصی برای اختلال مصرف کدئین
الف) الگوی مشکل آفرین مصرف مواد شبه افیونی که به اختلال یا ناراحتی قابل ملاحظه بالینی منجر می شود و با حداقل دو مورد زیر که ظرف مدت 12 ماه روی می دهد، آشکار می شود:
1. مواد شبه افیونی اغلب در مقادیر زیاد یا ظرف مدت طولانی تر از آنچه مورد نظر بوده مصرف می شود.
2. میل مداوم یا تلاش های ناموفق برای کاهش دادن یا کنترل کردن مصرف مواد شبه افیونی وجود دارد.
3. وقت زیادی صرف فعالیت های لازم برای به دست آوردن مواد شبه افیونی، مصرف آن، یا بهبود از تأثیرات آن می شود.
4. میل شدید و وسوسه به مصرف مواد شبه افیونی.
5. مصرف مکرر مواد شبه افیونی به ناتوانی در برآورده کردن تعهدات نقش عمده در محل کار، مدرسه یا خانه منجر می شود.
6. مصرف مداوم مواد شبه افیونی با وجود داشتن مشکلات اجتماعی یا میان فردی مداوم یا مکرر که توسط تأثیرات مصرف مواد شبه افیونی ایجاد یا تشدید می شوند.
7. فعالیت های مهم اجتماعی، شغلی، یا تفریحی به علت مصرف مواد شبه افیونی رها می شوند یا کاهش می یابند.
8. مصرف مکرر مواد شبه افیونی در موقعیت هایی که در آن ها از لحاظ جسمانی خطرناک است.
9. مصرف مواد شبه افیونی با وجود آگاهی از داشتن مشکل جسمانی یا روان شناختی مداوم یا عود کننده که احتمالاً در اثر این ماده مخدر، ایجاد یا تشدید شده است ادامه می یابد.
10. تحمل، به صورتی که توسط هر یک از موارد زیر توصیف می شود:
نیاز به افزایش محسوس مقدار مواد شبه افیونی برای دست یابی به مسمومیت یا تأثیر دلخواه.
کاهش چشمگیر تأثیر در اثر مصرف مداوم مقدار یکسانی از مواد شبه افیونی.
11. ترک، به صورتی که توسط هر یک از موارد زیر آشکار می شود:
نشانگان مخصوص ترک اعتیاد به مواد شبه افیونی.
مواد شبه افیونی (یا موادی که ارتباط نزدیکی با آن ها دارند) برای تسکین دادن به نشانه های ترک یا اجتناب از آن ها مصرف می شود.
توجه: برآورده کردن این ملاک برای آن دسته از افرادی که مواد شبه افیونی را صرفاً تحت نظارت پزشکی مناسب مصرف می کنند، در نظر گرفته نمی شود.
