پنتازوسین
این دارو آثار توأم آگونیستی و آنتاگونیستی دارد. الگوی اثر این دارو در کل مشابه مواد شبه مورفینی است، مثل تسکین درد و تضعیف تنفسی. اما دوز بالای دارو منجر به ظهور آثار دیسفوریک و مقلد جنون می شود. مکانیسم این واکنش دانسته نیست.
شاید به علت فعال شدن گیرنده ای فوق نخاعی کاپا باشد. این آثار با نالوکسون قابل برگشت است. دارو در دوز بالا سبب افزایش فشار خون و ضربان قلب می شود. پنتازوسین با تضعیف تنفسی ناشی از مورفین مقابله نمی کند. وقتی به بیماران وابسته مورفین تجویز شود ممکن است سبب تشدید سندروم ترک اعتیاد شود.
بوپره نورفین
ماده افیونی نیمه صناعی، به شدت چربی دوست، مشتق از تبائین بوده و قوی تر از مورفین است. اثر ضد درد و تقریباً مشابه مورفین است. اثر ضد درد مورفین عضلانی است. گرچه نیمه عمر بوپره نورفین طولانی تر بوده است. این دارو در سال 2002 برای درمان هروئین مورد تأیید قرار گرفت.
اهمیت بوپره نورفین
اهمیت بوپره نورفین امروزه با انتقاداتی که از وابستگی آوری متادون مطرح می شود و پیشنهاد جایگزینی آن دوچندان شده است. امروزه در کلینیک های ترک اعتیاد سراسر کشور سم زدایی مواد افیونی با این دارو صورت می گیرد. لذا سودمندی ها و معایب آن باید دقیق تر بررسی شود.
تمجیزک
گرانی این دارو در مقایسه با ارزانی فوق العاده متادون یک محدودیت برای بیماران خیابانی و فقیر است. از طرف دیگر بوپره نورفین نیز چون متادون و لوومتادیل باید بالقوه وابستگی آور در نظر گرفته شود. گزارش هایی از سوء مصرف و مصرف غیر قانونی وجود دارد و ما خود درگیر وابستگی به نوع تزریقی خیابانی دارو با نام پاکستانی تمجیزک بوده ایم.
درمان دراز مدت و کوتاه مدت اعتیاد
لذا استفاده از نوع تزریقی در افرادی که سابقه وابستگی به مواد مخدر دارند، به هیچ وقت توصیه نمی شود. اما از طرفی برای کاستن از این عیب از ترکیب بوپره نورفین – نالوکسان استفاده می شود و ثانیاً سودمندی دارو در مطالعات مختلف و در پی تجربه سی ساله به اثبات رسیده است. حتی در مقایسه بوپره نورفین را بهتر و مؤثرتر از متادون دانسته اند. نیز درمان دراز مدت را مؤثرتر از کوتاه مدت ذکر کرده اند.
مقایسه بوپره نورفین با سایر داروها
دارو در مقایسه با کلونیدین، ویار به مواد مخدر را از بین می برد، افت فشار خون به وجود نمی آورد. در رفع آثار ذهنی و فیزیولوژیک ترک اعتیاد بدتر از کلونیدین است به عنوان ضد درد به کار رفته است. عوارض بوپره نورفین عبارت است از تسکین اولیه، گیجی، یبوست و دیگر عوارض رایج. جالب این که بر خلاف مورفین، عوارض تنفسی حتی در دورهای بالاتر و یا شکل وریدی دیده نمی شود. مرگ در مصرف توآم با سایر داروها (بنزودیازپین ها) گزارش شده است.
شکل ظاهری داروی بوپره نورفین
دارو به شکل قرص زیر زبانی در دسترس است. افرادی که قبلاً در برنامه متادون نگهدارنده بوده اند کاندیدای خوبی برای بوپره نورفین نیستند. اما اگر بخواهیم به این بیماران بوپره نورفین تجویز کنیم باید با استفاده از داروهای کمکی نظیر اگزازپام و کلونیدین دوز متادون را تا سی میلی گرم پایین آورده و پس از بیست و چهار ساعت بوپره نورفین را شروع کنیم. توصیه می کنیم بوپره نورفین نیز چون متادون فقط اعتیاد به هروئین مورد استفاده قرار گیرد.
دکسترومتورفان
مشتق صناعی مورفین است. اثر ضد دردی یا وابستگی آور نداشته از طریق گیرنده ها اثر می کند. بنابراین نه تنها وابستگی آوری ندارد بلکه پژوهش های جدید نشان می دهد که تجویز توأم آن با مورفین و ترکیبات شبه مورفین، ایجاد تحمل به مورفین را کاهش می دهد.
