اثرات مثبت ترک اعتیاد بر سلامت جسم و روان چیست؟ ترک اعتیاد نقطه شروعی برای بازسازی سلامت جسم و رویش جوانه های امید در زندگی است. حذف مواد مخدر و سموم شیمیایی از بدن موجب بهبود عملکرد فیزیکی و افزایش انرژی می‌شود و در عین حال ذهن را نیز از غبار تردید، اضطراب و سردرگمی پاک می‌سازد. این پاکسازی، فرد را قادر می کند تا با دیدی شفاف‌تر به زندگی نگاه کند و با ذهنی آرام‌تر با چالش‌ها روبرو شود. با گذر از دوران دشوار وابستگی، سم‌زدایی بدن را به تعادل بازگردانده و روان فرد را نیز احیا می‌کند. در این مسیر، کلینیک ترک اعتیاد افشار نقش مهمی دارد چون هم به درمان جسم توجه دارد و هم روح زخمی فرد را التیام می‌بخشد.
کمپ ترک اعتیاد لاکچری، همان بهشتی است که برای بیمار خود به دنبال آن هستید. این روزها دغدغه اصلی خانواده‌های افراد مبتلا به دام اعتیاد، پیدا کردن یک کمپ مناسب و راحت برای ترک است. کمپ ترک اعتیاد لاکچری به عنوان یک مرکز مجهز برای بستری موقت بیماران مبتلا به اعتیاد در نظر گرفته شده است.
مزایای ترک اعتیاد چیست؟
- ترک اعتیاد دروازه‌ای به سمت زندگی نو و سالم است که مزایای گسترده‌ای در جنبه‌های مختلف جسمی، روانی، اجتماعی، مالی و معنوی به همراه دارد. فرد با عبور از مرحله وابستگی، می‌آموزد تا از زاویه‌ای متفاوت به خود و زندگی نگاه کند و معنا و ارزش واقعی لحظه‌ها را درک نماید.
- از نظر جسمی، بدن پس از حذف کامل مواد مخدر شروع به بازسازی و بهبود می‌کند. اشتها بازمی‌گردد، رنگ و ظاهر پوست بهتر شده و عملکرد طبیعی مغز کم‌کم از سر گرفته می‌شود. خطرات مرتبط با سلامت نیز به طور قابل توجهی کاهش خواهد یافت.
- ترک اعتیاد به فرد این فرصت را می‌دهد تا با آسیب‌های گذشته روبرو شود، از تجربیات تلخ عبور کند و در محیطی امن به درمان مشکلات روانی بپردازد.
- روابط اجتماعی و خانوادگی نیز بهبود چشمگیری خواهد یافت. با کاهش مصرف مواد، فرد می‌تواند ارتباطات خود را بازسازی کرده و دوباره اعتماد و محبت اطرافیان را به دست آورد.
- کنار گذاشتن هزینه‌های مصرف مواد، آزادی مالی بیشتری برای فرد به همراه دارد. بسیاری از افرادی که دچار مشکلات اقتصادی شده بودند، پس از ترک توانسته‌اند زندگی مالی خود را مجددا سامان دهند.
- اثرات مثبت ترک اعتیاد بر سلامت جسم و روان چیست؟ از دیدگاه معنوی، ترک اعتیاد مسیر تازه‌ای برای رشد شخصی، بازگشت به درون و یافتن آرامشی عمیق‌تر فراهم می‌سازد. در نبود وابستگی، افراد بهتر با خود، دیگران و جهان پیرامون ارتباط برقرار می کنند و زندگی سرشار از معنا و هدف را تجربه خواهند کرد.
کوکائین یکی از مواد مخدر با قدرت اعتیاد آوری بالا است که متاسفانه ترک آن هم به همین دلیل بسیار سخت و عذاب آور است. سم زدایی و ترک مصرف کوکائین باید حتماً در محیط مطمئین و با نظارت پزشک متخصص انجام شود. بیمارانی که کوکائین مصرف می کنند پس از سم زدایی و ترک کوکائین، در صورتی که از حمایت ها و تکنیک ها استفاده نکنند، اکثراً به مصرف مجدد برمی گردند زیرا کوکائین وسوسه و هوس مصرف بسیار زیادی دارد.
رابطه بین مشکلات سلامتی و اعتیاد
اعتیاد ضمن اینکه یک بیماری به حساب می‌آید اغلب در کنار اختلالات روانی دیگر مانند اضطراب، افسردگی یا اختلال دوقطبی ظاهر می‌شود. این دو مشکل، در بسیاری از موارد به صورت همزمان و در تعامل با یکدیگر عمل می‌کنند و به همین خاطر درمان آن‌ها نیاز به رویکردی جامع و ترکیبی دارد.
در بسیاری از افراد، مشکلات روانی ممکن است پیش از شروع مصرف مواد وجود داشته باشند و فرد برای رهایی موقت از دردهای روحی، به مواد مخدر یا الکل پناه می‌برد. این کار که نوعی خوددرمانی تلقی می‌شود، مشکل اصلی را حل نکرده و چه بسا به آن دامن می زند. در نتیجه، فرد را وارد چرخه‌ای خطرناک از وابستگی و اختلال شدیدتر روانی می کند.
مصرف مواد مخدر به خودی خود منجر به بروز یا تشدید اختلالات روانی می گردد. تغییر در شیمی مغز، نوسانات خلقی، بی‌ثباتی عاطفی و کاهش توانایی در کنترل استرس از جمله اثرات رایج سوء مصرف مواد هستند که سلامت روان را به شدت تحت تأثیر قرار می‌دهند.
قرص B2 یا بوپرنورفین، دارویی است که برای درمان اختلال مصرف مواد افیونی استفاده می‌شود. اگرچه این دارو می‌تواند در مسیر ترک اعتیاد مفید باشد، اما خود می‌تواند اعتیادآور باشد. ترک B2 می‌تواند چالش‌برانگیز باشد، اما با روش‌های مناسب و حمایت کافی، رهایی از آن امکانپذیر است.
اعتیاد و سلامت مغز
اثرات مثبت ترک اعتیاد بر سلامت جسم و روان چیست؟ تقریبا تمامی مطالعات علمی تأیید کرده‌اند که مصرف مواد مخدر، عملکرد طبیعی مغز را مختل نموده و با تغییر در ترشح و فعالیت مواد شیمیایی مغزی، منجر به اختلال در حافظه، تصمیم‌گیری، هیجانات و رفتار فرد می‌شود.
مواد مختلف اثرات متفاوتی بر مغز دارند اما وجه مشترک همه آن‌ها، تحریک بیش‌ازحد دوپامین و ایجاد لذت‌های آنی و کاذب است. برای مثال، کوکائین بلافاصله پس از ورود به جریان خون، موجب افزایش شدید دوپامین شده و احساس سرخوشی شدیدی ایجاد می‌کند. با این حال، همین فرایند به مرور، قدرت حافظه، تمرکز و تصمیم‌گیری را کاهش می‌دهد.
ماری‌جوانا و حشیش نیز با تحریک دوپامین، احساس لذت فوری به وجود می‌آورند اما پس از مدتی، مغز دیگر قادر به تولید طبیعی این هورمون نخواهد بود و فرد دچار اختلال در احساس شادی و رضایت خواهد شد. از طرفی، مصرف نیکوتین رابطه مستقیمی با گیرنده‌های عصبی دارد و قطع ناگهانی آن موجب بروز افسردگی و بی‌قراری می گردد.
از دیگر مواد مخدری که اثرات شدید بر مغز دارند می‌توان به هروئین اشاره کرد. ماده‌ای که در بدن به مورفین تبدیل شده و با فریب سیستم عصبی، احساس درد را کاهش می‌دهد. مصرف مکرر آن، به نابودی تدریجی توانایی مغز در تنظیم درد و آرامش منجر می‌شود.
ماشروم‌ها نیز با ایجاد اتصالات عصبی جدید و غیرطبیعیسبب توهم، استرس و گاه اختلالات جدی روانی می‌شوند. این مواد به شکلی خطرناک الگوهای فکری را تغییر داده و فرد را از درک واقعیت دور می‌سازند.
استفاده طولانی‌مدت از هر نوع ماده مخدر سبب تغییر ساختار و شیمی مغز می‌شود. خوشبختانه، درمان به موقع و مراجعه به پزشک متخصص مغز و اعصاب یا روان‌پزشک روند بازسازی مغز را امکانپذیر ساخته و تا حدی این آسیب‌ها را جبران می کند.
اعتیاد و سرطان
سرطان زمانی به وجود می‌آید که سلول‌های بدن به شکل غیرطبیعی شروع به تقسیم و تکثیر می‌کنند و در نهایت به بافت‌های سالم حمله می‌کنند. مواد مخدر با ایجاد تغییرات شیمیایی در بدن و وارد کردن سموم خطرناک، زمینه را برای این رشد غیرقابل کنترل سلولی فراهم می سازند. نوع ماده مخدر، شیوه مصرف، مدت زمان مصرف و حتی آلودگی محیطی ناشی از مواد مخدر، همگی از عوامل تشدیدکننده خطر ابتلا به سرطان محسوب می‌شوند.
برای مثال، تزریق مواد مخدر با سرنگ مشترک یکی از پرخطرترین روش‌های مصرف است که احتمال انتقال بیماری‌هایی مانند هپاتیت را افزایش می‌دهد. بیماری‌ای که در صورت عدم درمان به سرطان کبد منجر خواهد شد. در عین حال مواد شیمیایی سمی مانند بنزن و کارسینوژن‌ها که در ساخت موادی چون شیشه، سیگار و حتی برخی قرص‌ها استفاده می‌شوند، از جمله عوامل شناخته‌شده سرطان‌زا هستند.
نکته نگران‌کننده دیگر، تأثیر مواد مخدر بر اطرافیان غیر مصرف‌کننده است. تنفس در هوای آلوده به دود مواد مخدر سبب ابتلا به سرطان ریه در افراد سالم نیز می شود( آماری که سالانه جان هزاران نفر را تهدید می‌کند).
حتی برخی داروهای خاص مانند ریتالین که در کودکان مبتلا به اختلال کم‌توجهی یا بیش‌فعالی تجویز می‌شود، اگر به شکل صحیح و تحت نظارت مصرف نشود سبب تغییرات کروموزومی و افزایش احتمال سرطان خواهد شد.
بر مبنای تحقیقات انجام شده افرادی که به بیماری هایی همچون هپاتیت مزمن B و C مبتلا اند، با مصرف تریاک مبتلا به آسیب های کبدی می شوند. پس به جهت جلوگیری از این موارد بایستی ترک تریاک و یا ترک شیره را در اولویت قرار داد.
اعتیاد و درد های مزمن
اثرات مثبت ترک اعتیاد بر سلامت جسم و روان چیست؟ از مهم‌ترین دلایلی که بسیاری از افراد به مصرف مواد مخدر روی می‌آورند، تسکین دردهای مزمن است. در بسیاری از موارد، این دردها ناشی از مشکلات جسمی یا روانی طولانی‌مدت هستند که فرد به‌دنبال راهی سریع برای رهایی از آن است. اما متأسفانه، استفاده از مواد مخدر برای کاهش درد نه تنها راه‌حل مناسبی نیست بلکه در بیشتر مواقع فرد را وارد چرخه‌ای از وابستگی و اعتیاد می‌کند.
پزشکان برای کاهش علائم خماری و دردهای شدید داروهایی مانند بوپرنورفین، متادون، نالوکسان، نالتروکسان و شربت تریاک را تجویز می‌کنند. از میان این داروها، متادون از رایج‌ترین گزینه‌ها شناخته می‌شود چون بدون ایجاد نشئگی شدید، علائم ترک را کنترل می کند. اما نکته مهم این است که مصرف این داروها باید حتما تحت نظر پزشک و در بازه زمانی مشخص صورت بگیرد.
مطالعات نشان داده‌اند که برخی افراد پس از پایان دوره ترک، همچنان به مصرف این داروها ادامه می‌دهند و در واقع از وابستگی به مواد مخدر سنتی به وابستگی به داروهای درمانی منتقل می‌شوند. این وابستگی پنهان، مخصوصا در مورد داروهای ضد افسردگی و مسکن‌هایی مانند نوافن یا سابوکسون خطرناک بوده و موجب تشدید مشکلات جسمی و روانی در درازمدت می گردد.
توجه: خوددرمانی با داروهایی مثل متادون یا مصرف طولانی‌مدت مسکن‌ها بدون نظارت پزشکی نه تنها کمکی به بهبود نمی‌کند بلکه وضعیت سلامتی فرد را بحرانی‌تر خواهد کرد. بهترین راه، ترک اصولی، درمان تحت نظر پزشک متخصص و استفاده کوتاه‌مدت و هدفمند از داروهای ترک اعتیاد است.
اعتیاد و سلامت قلب
اثرات مثبت ترک اعتیاد بر سلامت جسم و روان چیست؟ اعتیاد فقط به ذهن و روان انسان آسیب نمی‌زند بلکه یکی از جدی‌ترین و مخرب‌ترین تأثیرات آن، آسیب به سیستم قلبی و عروقی بدن است. موادی که به‌صورت مخدر مصرف می‌شوند با گذر از جریان خون به قلب و رگ‌ها رسیده و عملکرد طبیعی این سیستم حساس را به خطر می‌اندازند.
سیستم قلبی‌عروقی از قلب، سرخرگ‌ها، سیاهرگ‌ها و مویرگ‌ها تشکیل شده است. این سیستم وظیفه حیاتی گردش خون و رساندن اکسیژن و مواد مغذی به سلول‌ها را برعهده دارد و همچنین مواد زائد را از بدن دفع می‌کند. اما با مصرف مواد اعتیادآور، این روند دچار اختلال شده و صدمات جبران‌ناپذیری به بافت‌های قلبی و عروقی وارد می‌شود.
تحقیقات نشان می‌دهند که اعتیاد وجب تپش قلب، ضربان نامنظم، افزایش یا کاهش شدید فشار خون و حتی سکته قلبی می گردد. برخی مواد اعتیادآور نیز موجب تنگ شدن عروق و کاهش جریان خون می‌شوند که خود عاملی جدی برای بروز حمله‌های قلبی است.
تزریق مواد مخدر سبب آسیب به سیاهرگ‌ها، التهاب و حتی عفونت باکتریایی دریچه‌های قلب می شود. این نوع عفونت‌ها در صورت عدم درمان به سرعت به نارسایی قلبی منجر خواهند شد.
جالب است بدانید که ناراحتی‌های قلبی و عروقی بعد از مشکلات روانی مانند افسردگی، روان‌پریشی و اسکیزوفرنی، چهارمین بیماری شایع در میان افراد دارای اعتیاد است. این آمار نشان می‌دهد که مصرف مواد مخدر قلب را در معرض خطر قرار می‌دهد و با تضعیف کلی بدن، راه را برای بیماری‌های دیگر هموار می‌سازد.
ترک گل معمولاً کار دشواری است زیرا مصرف این ماده توهم زا باعث ایجاد اختلالات روانی و وابستگی ذهنی شده و معمولاً اقدامات ترک گل در منزل با شکست روبرو می شود.
اعتیاد و HIV/AIDS
اثرات مثبت ترک اعتیاد بر سلامت جسم و روان چیست؟ طبق آمارهای رسمی وزارت بهداشت، حدود ۶۳ درصد از موارد انتقال HIV در ایران، به دلیل استفاده از وسایل مشترک برای تزریق مواد مخدر اتفاق افتاده است. این یعنی بخش عمده‌ای از انتقال این ویروس نه از طریق تماس جنسی بلکه از طریق رفتارهای مرتبط با اعتیاد به‌ویژه تزریق مواد با سرنگ‌های آلوده و مشترک صورت می‌گیرد.
افرادی که مواد مخدر را به صورت تزریقی مصرف می‌کنند در معرض بالای ابتلا به HIV هستند. استفاده از سرنگ‌ها و وسایل غیر استریل هنگام مصرف موادی مانند هروئین، تریاک یا کوکائین، مهم‌ترین عامل به شمار می روند.
علاوه بر استفاده از وسایل مشترک، خود رفتارهای ناشی از مصرف مواد نیز افراد را به سمت روابط جنسی پرخطر و محافظت‌نشده سوق می دهد. این رفتارها که در حالت خماری یا نشئگی اتفاق می افتند احتمال انتقال بیماری‌هایی مثل ایدز و هپاتیت را به‌شدت افزایش می‌دهند.
جوانان و نوجوانان به عنوان پرخطرترین گروه سنی از نظر ابتلا به HIV، در معرض بیشترین آسیب هستند. از این رو، پیشگیری از اعتیاد و آگاه‌سازی درباره خطرات آن نقش کلیدی در کنترل همه‌گیری HIV بر عهده دارد.
کلینیک ترک اعتیاد افشار با ارائه مشاوره‌های تخصصی و رایگان، آموزش درباره استفاده نکردن از وسایل تزریق مشترک و حمایت از ترک اصولی مواد، تلاش می‌کند تا زنجیره‌ی انتقال ویروس HIV را قطع کند.
اعتیاد و اختلالات خواب
اثرات مثبت ترک اعتیاد بر سلامت جسم و روان چیست؟ بسیاری از افرادی که به مواد مخدر وابسته هستند یا در حال ترک آن می‌باشند، دچار بی‌خوابی، کابوس‌های شبانه، بیدار شدن مکرر در شب و کاهش کیفیت خواب می‌شوند. نکته قابل‌توجه این است که رابطه اعتیاد و خواب، دوطرفه است. از یک‌سو مصرف مواد مخدر سبب اختلال در خواب می‌شود از سمت دیگر کم‌خوابی و بی‌خوابی خود عاملی برای بازگشت به مصرف مواد یا شروع آن خواهد بود. وقتی فردی شب‌ها خواب کافی ندارد، بدن او در حالت برانگیختگی بیش از حد قرار می‌گیرد که مشابه پاسخ بدن به استرس است. این وضعیت تمایل فرد به مصرف دوباره مواد برای آرامش و خوابیدن را افزایش دخواهد داد.
مواد مخدر با شیمی مغز و ریتم شبانه‌روزی (ساعت بیولوژیکی بدن) تداخل دارند. این ریتم مسئول تنظیم چرخه خواب و بیداری است. مواد محرکی مانند کوکائین، نیکوتین و حتی کافئین، احساس هوشیاری ایجاد نموده و مانع خوابیدن می شوند. در حالی که برخی مواد مانند الکل یا داروهای آرام‌بخش ممکن است در ابتدا احساس خواب‌آلودگی ایجاد کنند ولی در درازمدت کیفیت خواب را به‌شدت کاهش می‌دهند.
مواد مخدر سبب اختلال در مراحل NREM و REM خواب می شوند. این دو مرحله برای استراحت بدن و بازیابی ذهن بسیار مهم هستند. در نتیجه، حتی اگر فرد ساعات زیادی در رختخواب باشد، خواب او عمیق و با کیفیت نخواهد بود.
اختلالات شایع خواب در بین معتادان:
- بی‌خوابی
- کاهش مدت زمان خواب
- کابوس یا رویاهای شدید
- بیداری‌های مکرر در طول شب
- خواب‌آلودگی روزانه شدید
ترک هروئین در خانه نسبت به مراکز درمانی، عوارض و خطرات جدی‌تری را در پی خواهد داشت. هیچ‌گاه، خودسرانه و بدون مشورت با پزشک، به ترک مصرف هروئین در خانه اقدام نکنید. ترک مواد مخدری نظیر هروئین، نیاز مبرم به امدادهای پزشکی دارد. علاوه بر آن، در طول دوره ترک مصرف، می‌بایست از مشاوره پزشک متخصص ترک اعتیاد، بهره‌مند شد.
سخن پایانی
اثرات مثبت ترک اعتیاد بر سلامت جسم و روان چیست؟ در زمان ترک اعتیاد، بازیابی الگوی خواب سالم تاثیر زیادی در موفقیت روند درمان دارد. ممکن است نیاز به حمایت دارویی موقت، اصلاح سبک زندگی، مشاوره‌های روان‌درمانی و تمرینات آرام‌سازی مانند مدیتیشن باشد. درمان همزمان اختلال خواب و اعتیاد، شانس موفقیت را بالا می‌برد و از بازگشت به مصرف جلوگیری می‌کند. به خاطر داشته باشید که خواب باکیفیت هم برای بهبودی جسمی و روحی مهم است و هم از ابزارهای قوی به منظور مقاومت در برابر وسوسه مصرف دوباره مواد در نظر گرفته می شود.