ترک اعتیاد چند روز طول می‌کشد؟ واقعیت این است که روند ترک فقط به پاکسازی جسم از مواد مخدر یا الکل محدود نمی‌شود بلکه به زمان و تلاش زیادی برای ترک عادت رفتاری مصرف نیز نیاز دارد. در این میان، دو رویکرد متفاوت برای ترک اعتیاد مورد توجه قرار می گیرد: ترک کوتاه‌مدت و بلندمدت. در این مقاله از مجموعه کلینیک افشار به بررسی تفاوت‌های کلیدی بین این دو نوع ترک پرداخته‌ایم. هدف ما بررسی تفاوت بین ترک اعتیاد کوتاه‌مدت و بلندمدت است.
در کلینیک ترک اعتیاد دکتر افشار، به عنوان یکی از بهترین کمپ ترک اعتیاد ایران همگی خدمات مشاوره ای و درمانی تحت نظر متخصصان درمان اعتیاد بر اساس آخرین روش های ترک اعتیاد انجام می گیرد تا مناسب ترین نتیجه حاصل شود.
تفاوت بین ترک اعتیاد کوتاه مدت و بلند مدت
زمان و روش ترک اعتیاد، دو عامل کلیدی در موفقیت یا شکست این فرآیند حساس هستند. یکی از مواد مخدری که در جامعه مصرف بالایی دارد، تریاک است و بسیاری از افراد با این پرسش مواجه هستند که تریاک طی چند روز از بدن خارج می‌شود؟ یا دوره خماری آن چقدر طول می‌کشد؟ پاسخ این سوالات وابسته به شرایط بدنی و سبک زندگی فرد مصرف‌کننده است. در واقع عواملی همچون سن، وزن، میزان مصرف، مدت زمان وابستگی، وضعیت تغذیه، فعالیت‌های بدنی و حتی داروهایی که همزمان مصرف می‌شوند، همگی در روند ترک مؤثر خواهند بود.
تفاوت بین ترک اعتیاد کوتاه‌مدت و بلندمدت از این زاویه قابل بررسی است که ترک کوتاه‌مدت با هدف پاکسازی سریع بدن از ماده مخدر انجام می‌شود و شامل روش‌هایی مانند قطع ناگهانی مصرف است. این روش با شدت بالای علائم جسمی و روانی همراه است و به خاطر فشار زیاد روی بدن، منجر به بازگشت سریع به مصرف می گردد.
ترک بلندمدت بر پایه روش‌هایی چون ترک تدریجی طراحی می‌شود و با در نظر گرفتن اصول روان درمانی، تغییر سبک زندگی و حمایت های بلندمدت به دنبال ریشه‌کن کردن عادت مصرف است. در این شیوه، ماده مخدر مانند تریاک مدت بیشتری در بدن باقی می‌ماند اما به علت کنترل بهتر روند ترک، فرد آمادگی بیشتری برای پذیرش تغییرات روحی و رفتاری خواهد داشت.
تعریف ترک اعتیاد کوتاه مدت
منظور از ترک اعتیاد کوتاه‌مدت، مجموعه‌ای از اقدامات و درمان‌هایی است که با هدف کمک به فرد برای قطع مصرف مواد مخدر در بازه زمانی کوتاه چند روز تا چند هفته انجام می‌شود. این نوع درمان شامل مداخلات پزشکی اولیه برای کاهش علائم ترک، پایش وضعیت جسمی و روانی بیمار و ارائه حمایت‌های اولیه روان‌شناختی است.
هدف اصلی در ترک اعتیاد کوتاه‌مدت، پاکسازی بدن از ماده مخدر (سم‌زدایی) و مدیریت علائم حاد ناشی از قطع مصرف است. باید توجه داشت که ترک کوتاه‌مدت فقط مرحله آغازین درمان اعتیاد است و به تنهایی کافی نیست چون اعتیاد یک بیماری مزمن و عودکننده است. روند ترک کوتاه مدت به صورت ذیل می باشد:
- سم‌زدایی تحت نظر پزشک برای کاهش علائم جسمی ترک
- پشتیبانی دارویی با هدف کنترل اضطراب، بی‌خوابی یا درد
- مشاوره اولیه روانشناسی به منظور آماده‌سازی فرد جهت ورود به درمان‌های بلندمدت
- برنامه‌ریزی برای ادامه درمان پس از پایان مرحله سم‌زدایی
ترک کوتاه‌مدت شاید نقطه شروع بسیار خوبی باشد اما برای حفظ پاکی و جلوگیری از عود، ادامه درمان در قالب روش‌های بلندمدت مانند درمان‌های روان درمانی، مشاوره، گروه‌های حمایتی و غیره ضروری است.
تعریف ترک اعتیاد بلند مدت
تفاوت بین ترک اعتیاد کوتاه‌مدت و بلندمدت چیست؟ در شیوه ترک بلند مدت، فرد بیمار به مدت طولانی تحت نظر پزشک و متخصصان درمان اعتیاد قرار می‌گیرد. درمان با سم‌زدایی بدن در روزهای ابتدایی آغاز می‌شود و سپس با استفاده از داروهای تجویزی، وسوسه مصرف مواد به تدریج کاهش یافته و در نهایت از بین می‌رود. مصرف دارو در این فرآیند باید کاملا تحت نظر پزشک و با تنظیم دقیق دوز انجام شود چون استفاده خودسرانه از داروها بدون نظارت متخصص، اغلب منجر به شکست درمان می گردد. درمان اعتیاد بلند مدت شامل مجموعه‌ای از خدمات درمانی و حمایتی است:
- سم‌زدایی سریع یا تدریجی با توجه به وضعیت بیمار
- درمان اعتیاد به مواد محرک، روان‌گردان و سایر انواع مواد
- پیشگیری از عود و توان بخشی بلندمدت
- ریشه یابی دلایل بروز اعتیاد به صورت اختصاصی برای هر بیمار
- ارائه درمان به صورت سرپایی یا بستری
- درمان کامل وابستگی بدون جایگزینی با مواد دیگر
- کنترل و درمان علائم قطع مصرف
- درمان مشکلات روانی و جسمانی ناشی از مصرف مواد
- روان‌درمانی انفرادی و گروهی مانند جلسات ماتریکس و دوازده قدم
- خدمات روانشناسی و روانپزشکی روزانه
- پیگیری و حمایت پس از درمان برای جلوگیری از عود و بازگشت به مصرف
روش درمان در كمپ ترک اعتياد vip افشار، مطابق روش های روز جهان است و در این مرکز علاوه بر سیستم رول مدلینگ، برنامه درمانی افراد مبتلا به اعتیاد با توجه به فاکتور هایی همچون نوع مخدر، مدت زمان مصرف مواد و دوز مصرفی، شرایط روانی و جسمانی شخص، تحت نظر روانپزشک ترک اعتیاد اجرا می شود و بهترین تکنیک درمان برای افراد اتخاذ می گردد.
مقایسه ای جامع بین این دو روش
| مورد مقایسه | ترک اعتیاد کوتاه‌مدت | ترک اعتیاد بلند مدت |
| مدت زمان درمان | چند روز تا چند هفته | چند ماه تا چند سال |
| هدف اصلی | قطع فوری مصرف و سم‌زدایی | درمان ریشه‌ای و بازگشت به زندگی سالم |
| مناسب افرادی که | مصرف کوتاه‌مدت داشته‌اند | با سابقه طولانی مصرف |
| نوع مداخله | تمرکز بر سم‌زدایی و پشتیبانی اولیه | ترکیب دارو درمانی، روان درمانی، مشاوره |
| استفاده از دارو | بدون دارو یا با داروهای محدود | استفاده بلند مدت و کنترل شده از داروها |
| پشتیبانی روانی | محدود و مقدماتی
|
ساختاریافته شامل جلسات انفرادی و گروهی
|
| کنترل وسوسه مصرف | موقتی و ابتدایی | کاهش تدریجی وسوسه تا حذف کامل
|
چرا ترک بلند مدت نتایج ماندگار تری دارد؟
تفاوت بین ترک اعتیاد کوتاه‌مدت و بلندمدت چیست؟ مرحله نهایی اعتیاد، نقطه شکست زندگی یک فرد است.یعنی جایی که اعتیاد کاملا از کنترل او خارج شده و خطر مرگ بر اثر مصرف بیش از حد به شدت بالا می‌رود. این مرحله، نقطه‌ای بحرانی است که یا پایان زندگی فرد خواهد بود یا با انتخاب راه درست، آغاز مسیری نو برای نجات و بازسازی زندگی.
در این نقطه حساس، تنها درمان‌های سطحی یا کوتاه‌مدت پاسخگو نیستند و نیاز به یک برنامه درمانی بلندمدت و تخصصی ضروری است. دلایل اصلی پایداری نتایج ترک بلند مدت:
- برخلاف ترک کوتاه‌مدت که اغلب فقط بر سم‌زدایی تمرکز دارد، ترک بلندمدت به شناخت عوامل زمینه‌ساز اعتیاد، درمان روانی و اصلاح سبک زندگی می‌پردازد.
- افراد در طول درمان، تحت نظارت پزشکان، روان‌شناسان و مشاوران قرار می‌گیرند و در صورت نیاز تا ماه‌ها پس از پایان بستری نیز حمایت می‌شوند.
- با آموزش مهارت‌های مقابله با وسوسه، تقویت ارتباط با خانواده و شرکت در جلسات گروهی، خطر بازگشت به اعتیاد به شدت کاهش خواهد یافت.
ترک اعتیاد فرآیندی بسیار سخت است اما امری غیر ممکن نیست.اکثر معتادین به مواد مخدر از استرس مرحله خماری و پیامد های آن از قدم برداشتن بسوی ترک اضطراب دارند.
انتخاب روش مناسب بر اساس شرایط فردی
در بحث تفاوت بین ترک اعتیاد کوتاه‌مدت و بلندمدت باید به این نکته اشاره داشته باشیم که درمان اعتیاد فرآیند مشابه و ثابت برای همه افراد نیست. در واقع، روش‌های ترک اعتیاد باید با توجه به نوع ماده مصرفی، مدت زمان مصرف، شرایط جسمی و روانی بیمار و میزان وابستگی او انتخاب شوند. نقش کلیدی روانپزشک و متخصص درمان اعتیاد در این مرحله بسیار مهم است. بدون ارزیابی دقیق و علمی، انتخاب خودسرانه روش ترک ممکن است مؤثر نبوده و چه بسا موجب تشدید علائم و افزایش خطر عود شود. معیارهای مهم برای انتخاب روش مناسب:
- نوع ماده مصرفی از جمله مخدر، محرک، روان‌گردان و
- مدت و میزان مصرف
- وضعیت جسمی و روانی فرد
- وجود بیماری‌های هم زمان جسمی یا روانی
- تجربه‌های قبلی در ترک و میزان موفقیت یا شکست آنها
- سطح حمایت خانوادگی و اجتماعی
با توجه به اینکه اعتیاد قابل درمان است اما به سادگی قابل کنترل نیست، فردی که تصمیم به ترک می‌گیرد باید طبق اصول مشخصی پیش برود. درمان مؤثر سه محور اصلی را پوشش می دهد:
- کمک به ترک مصرف مواد
- کمک به حفظ پاکی بعد از ترک
- کمک به بازگشت فعالانه به زندگی اجتماعی، خانوادگی و شغلی
شناختن بزرگ ترین مرکز ترک اعتیاد ممکن است دشوار باشد، چرا که عوامل بسیاری وجود دارد که بایستی در نظر گرفته شود، مرکز ترک اعتیاد، مکانی است که در آن همگی خدمات درمانی، مشاوره ای و… به وسیله کادر متخصص و با تجربه بر اساس آخرین متد های روز دنیا انجام بگیرد
مزایا و معایب کمپ های ترک اعتیاد کوتاه مدت
کمپ های ترک اعتیاد کوتاه مدت در نگاه اول، راه‌حلی سریع برای پاک سازی فرد از مواد مخدر به نظر می رسند اما واقعیت این است که مزایا و اثرگذاری آنها به اشکال مختلف مشخص می شود.
مزایا:
- این کمپ‌ها بدون نیاز به تشریفات پیچیده قابل دسترسی هستند.
- با قطع ارتباط فرد با محیط و منابع مواد، امکان سم‌زدایی سریع فراهم می‌شود.
- در مدت اقامت، فرد تحت نظارت قرار می‌گیرد و از مصرف مجدد دور می‌ماند.
البته این مزایا اغلب سطحی، ناپایدار و موقتی هستند. به خصوص در مواردی که ترک به صورت اجباری باشد.
معایب:
- یکی از اصول بنیادین درمان اعتیاد، تمایل و اراده خود فرد برای ترک است. ترک اجباری این اصل را نقض می‌کند و در نتیجه، اثرگذاری بسیار پایینی دارد.
- طبق داده‌های موجود، تنها ۱۰ تا ۱۵ درصد افراد پس از ترک اجباری موفق به ترک پایدار می‌شوند. در حالی که ۸۵ تا ۹۰ درصد بعد از آزادی دوباره به مصرف بازمی‌گردند.
- به علت پایین آمدن تحمل بدن نسبت به مواد، اگر فرد بعد از خروج دوباره مصرف را آغاز کند احتمال مصرف بیش از حد و مرگ ناگهانی افزایش خواهد یافت.
- گزارش‌هایی مبنی بر تحقیر کلامی، خشونت فیزیکی و سلب احترام انسانی در برخی کمپ‌ها وجود دارد که انگیزه فرد برای ترک را کاملا از بین می برد.
- حتی در مواردی که فرد با میل خود وارد کمپ می‌شود، استفاده از روش‌های سنتی یا غیر تخصصی، اثربخشی درمان را به شدت کاهش خواهد داد.
سم زدایی و ترک کوکائین باید حتماً در محیط مطمئین و با نظارت پزشک متخصص انجام شود. بیمارانی که کوکائین مصرف می کنند پس از سم زدایی و ترک کوکائین، در صورتی که از حمایت ها و تکنیک ها استفاده نکنند، اکثراً به مصرف مجدد برمی گردند
تجربه واقعی افراد از ترک اعتیاد در دوره های بلند مدت
تفاوت بین ترک اعتیاد کوتاه‌مدت و بلندمدت را با تجربه‌های واقعی افرادی که این فرایند را پشت سر گذاشته‌اند، ادامه می دهیم. این تجربیات نشان می‌دهند که حتی در سخت‌ترین شرایط هم می‌توان مسیر بازگشت به زندگی را پیدا کرد.
بسیاری از افراد گزارش می‌کنند که برخلاف کمپ‌های اجباری در دوره‌های بلندمدت احساس کرده‌اند که درمانگر، دوست آن‌هاست نه نگهبانشان. تیم درمان شامل روانپزشک، روان‌شناس، مددکار و مشاورانی است که بدون قضاوت، همراه بیمار هستند.
قرص ب۲، دارویی است که برای درمان اختلال مصرف مواد افیونی استفاده می‌شود. ترک قرص ب۲ می‌تواند چالش‌برانگیز باشد، اما با روش‌های مناسب و حمایت کافی، رهایی از آن امکان‌پذیر است.
علائم عود اعتیاد و راه های جلوگیری از آن
فردی که حتی مدت‌ها پاک بوده ممکن است تحت فشار روانی یا احساسی، ناگهان دوباره سراغ ماده مخدر برود.
عود اعتیاد یک‌شبه اتفاق نمی‌افتد. پیش از مصرف، فرد ممکن است دچار افکار وسوسه‌آمیز، خیال پردازی درباره مصرف یا قطع ارتباط با سیستم حمایتی شود.
پس از اولین بازگشت، بدن فرد که به مدت طولانی پاک بوده، تحمل سابق را ندارد. این مسئله سبب می شود فرد دوز بیشتری مصرف کند که خطر اُوردوز (مصرف بیش از حد) را بالا می برد.
راه حل های جلوگیری از عود:
آگاهی از تغییرات ذهنی و رفتاری مانند بی حوصلگی، انزوا، تحریک پذیری یا خواب نامنظم، جلوی عود را در مراحل اولیه می گیرد.
حضور در جلسات روان درمانی، گروه های حمایتی مانند دوازده قدم یا ماتریکس و ارتباط مستمر با درمانگر به فرد کمک می‌کند که افکار و احساسات خود را مدیریت کند.
دوری از مکان‌ها، افراد یا موقعیت‌هایی که یادآور مصرف مواد هستند نقش بزرگی در پیشگیری از وسوسه دارد.
داشتن یک برنامه مشخص برای زمانی که وسوسه به اوج می‌رسد مانند تماس با مشاور، دوست قابل اعتماد یا رفتن به جلسه گروهی، بحران را مهار می کند.
یادآوری دستاوردهای پاکی، هدف‌گذاری برای آینده و ساختن روابط مثبت، فرد را به ادامه مسیر تشویق خواهد کرد.
بر مبنای تحقیقات انجام شده افرادی که به بیماری هایی همچون هپاتیت مزمن B و C مبتلا اند، با مصرف تریاک مبتلا به آسیب های کبدی می شوند. پس به جهت جلوگیری از این موارد بایستی ترک تریاک و یا ترک شیره را در اولویت قرار داد.
تکنیک های روانشناسی در درمان بلند مدت اعتیاد
- درمان شناختی رفتاری (CBT)
- درمان انگیزشی
- ماتریکس
- پذیرش و تعهد (ACT)
- روان‌درمانی فردی و گروهی
- خانواده درمانی
- آموزش مهارت‌های مقابله‌ای
- درمان دوازده قدم
- رفتاردرمانی دیالکتیکی (DBT)
- ذهن‌آگاهی
- درمان حمایتی
نقش خانواده در موفقیت ترک اعتیاد بلند مدت
تفاوت بین ترک اعتیاد کوتاه‌مدت و بلندمدت چیست؟ وجود احساس تعلق، عشق و پذیرش از طرف خانواده، به فرد اجازه می دهد تا انگیزه خود را برای ترک حفظ کند و حس بی ارزشی ناشی از مصرف مواد را کنار بگذارد.
خانواده‌هایی که آموزش‌های لازم درباره ماهیت اعتیاد، علائم عود و نحوه برخورد مناسب با بیمار را می‌بینند به جای قضاوت یا تنبیه، حامی واقعی فرد خواهند بود.
درمان خانوادگی به جهت حل تعارض‌های درونی خانواده، ترمیم روابط آسیب دیده و ایجاد فضای سالم برای بهبود، اثر بخشی زیادی دارد.
دوری از تنش، درگیری و محرک‌هایی که ممکن است فرد را به سمت عود سوق دهد، از طریق خانواده قابل مدیریت است.
نقش خانواده پس از پایان دوره درمان بسیار مهم است. یادآوری تعهدات، پیگیری جلسات مشاوره و همراهی در مسیر بازگشت به زندگی عادی، تأثیر مستقیمی در جلوگیری از بازگشت به مصرف دارد.