مهارت های تنظیم هیجان یکی از مهم ترین مهارت هایی است که هر فرد در حال ترک نیاز دارد آن ها را بیاموزد تا بتواند آن ها را کنترل و در نهایت مهار کند.
هیجان و انواع آن در افراد در حال ترک اعتیاد
هیجان ها یکی از کارکردهای مهم روان محسوب می شوند. داروین هیجان ها را غریزی و همگانی می داند و 9 نوع عاطفه را شناسایی کرده است. که عبارتند از: تنفر، تعجب، خوشحالی، خشم، ترس، غم، علاقه، شرم و رضایت یا خشنودی.
هیجان های اولیه:
هیجان های اولیه احساسی است که ما آن را به دنبال یک رویداد بیرونی یا درونی احساس می کنیم. مانند: احساس خشم، آزردگی از رفتار نامناسب دیگری، یا احساس غم از یادآوری یک خاطره تلخ.
هیجان ثانویه:
هیجانی است که تحت تأثیر هیجان اولیه برانگیخته می شود، برای مثال، کسی از شما انتقاد می کند و شما در پی انتقاد احساس خشم می کنید(هیجان اولیه) و سپس از اینکه به خاطر این موضوع بی اهمیت تا این اندازه خشمگین شده اید، شرمنده می شوید، در اینجا احساس شرم، هیجان ثانویه است. واکنش ها یا هیجان های ثانویه افراد به هیجان اولیه تحت تأثیر قضاوت و باور آنهاست. هدف این است که افراد هیجان های اولیه خود را بشناسند و تنظیم کنند.
جنبه های هیجان در ترک اعتیاد
هیجان ها جنبه فیزیولوژیکی، رفتاری، شناختی و هیجانی دارند. برخی از این جنبه ها برای دیگران قابل مشاهده و برخی دیگر غیرقابل مشاهده هستند.
نشانه های فیزیولوژیکی:
هیجان های مختلف نشانه های فیزیولوژیکی متفاوتی ایجاد می کنند، برای مثال، وقتی فرد خشمگین می شود، احساس گرما می کند، صورتش سرخ می شود و ضربان قلب و میزان تنفس او افزایش می یابد، در حالی که در حالت ترس رنگ صورت فرد می پرد، تنفس فرد کند می شود.
نشانه های رفتاری:
هیجان های مختلف با تغییرات رفتاری همراه هستند. در حالت غم افراد گریه می کنند، در حالت خشم فریاد می کشند و ... .
نشانه های شناختی:
افکار و هیجان ها بر یکدیگر تأثیر می گذارند و از هم تأثیر می پذیرند. افراد در حالت غم و افسردگی استعداد بیشتری برای تفکر منفی دارند و زمانی که خلق شادی دارند، مثبت اندیش ترند. همان طور که گفتیم رابطه بین هیجان ها و افکار دو سویه است چنانچه که افکار منفی برانگیزاننده هیجان های منفی هستند.
حالت های چهره ای:
هیجان ها خور را در حالت های چهره(مانند: لحن کلام، آهنگ صدا،رنگ صورت، حالت چشم ها و ...) و نیز در وضعیت اندام و چگونگی راه رفتن، نشستن، استفاده از دست ها نشان می دهند، برای مثال در حالت خشم فرد با صدای بلند حرف می زند، حال این که در حالت غم و افسردگی فرد لحن غم انگیزی دارد و با آهنگ صدای پایینی حرف می زند.
کارکرد هیجان ها در ترک اعتیاد
هیجان ها کارکرد های زیادی دارند. ما به کمک هیجان ها با خود و دیگران ارتباط برقرار می کنیم، به تجارب خود معنا می دهیم و برای انجام دادن کارها انگیزه پیدا می کنیم. کنترل هیجان در ترک اعتیاد نقش بسزایی دارد و آموزش این مهارت ها نیز الزامیست.
