آمفتامین یک محرک قوی سیستم عصبی مرکزی است. از جمله آثار مصرف آمفتامین (آلفا متیل فنتیل‌آمین) بی‌خوابی، افزایش تمرکز، کاهش خستگی و کاهش اشتها است. اصلی‌ترین کاربرد دارویی ترکیبات آمفتامین اختلال کم‌توجهی - بیش‌فعالی است.
مسمومیت با آمفتامین معمولاً حاصل مصرف مقادیر بالای آمفتامین یا مصرف مستمر آن است و محرومیت از خواب نیز بر شکل بالینی آن اثر می‌گذارد. آمفتامین ها ماده مخدر و روانگردانی هستند که مصرف آن ها به اعتیاد ختم می شود.
ممکن است ترکیب آمفتامین و دیگر مواد مخدر و نیز مصرف آمفتامین در مبتلایان به آسیب مغزی، آشفتگی روانی ایجاد کند. در دانشجویانی که برای آمادگی در امتحان آمفتامین ها را مصرف می کنند، بروز این نوع آشفتگی های روانی نادر نیست.
روان پریشی ناشی از مصرف آمفتامین
روان پریشی عمدتاً با بدبینی تظاهر می کند. این اختلال را می‌توان با توجه به چندین ویژگی پارانویا و اسکیزوفرنی پارانوئید تفکیک کرد.
این ویژگی‌های افتراق دهنده عبارتند از برتری توهمات بینایی، عواطف نامتناسب، بیش‌فعالی، تمایلات جنسی قوی، سردرگمی، بی ربط گویی و شواهد ناچیز اختلال تفکر مانند تضعیف تداعی ها، سطحی شدن عاطفه و ناگویی اسکیزوفرنیک در اختلال روان پریشانه حاد ناشی از مصرف آمفتامین را از اسکیزوفرنی تفکیک کرد و در این موارد تنها بر طرف شدن علائم ظرف چند روز یا مثبت شدن آزمون ادراری دارو تشخیص درست را تعیین می کند.
ویژگی های بالینی مصرف آمفتامین ها
در افرادی که قبلاً از آمفتامین ها استفاده نکرده‌اند، یک دوز واحد ۵ میلی گرمی احساس راحتی را افزایش می‌دهد و نشئگی، سرخوشی و رفتار دوستانه ایجاد می‌کند. دوزهای پایین عموماً توجه و عملکرد در تکالیف نوشتاری، شفاهی و اجرایی را بهبود می‌دهد. در عین حال از خستگی، بی اشتهایی و بالا رفتن آستانه درد می کاهد. با مصرف مقادیر بالا برای دوره‌های زمانی طولانی اثرات نامطلوب دارو ظاهر می‌شود.
مسمومیت ناشی از مصرف آمفتامین ها
رفتار ناسازگار و تغییرات روانی به صورت اضطراب، تنش و عصبانیت، گوش به زنگی، تغییرات خلقی به‌صورت سرخوشی یا افت عاطفی، تغییر در مردم آمیزی، حساسیت بین فردی، رفتار کلیشه ای، خطا در قضاوت و افت کارکردها از علائم روانی مسمومیت با محرک هاست.
علائم مصرف آمفتامین ها
این علائم با علائم جسمی چون افزایش یا کاهش فشارخون و ضربانات قلب، تعریق یا احساس سرما، اتساع مردمک ها، تهوع یا استفراغ، کاهش وزن، آشوب زدگی یا کندی روانی حرکتی، ضعف عضلانی، انحطاط تنفسی، درد قفسه سینه یا ناموزونی قلبی، گیجی، تشنج، حرکت پریشی، دیستونی و اغما همراه بوده، ممکن است آشفتگی های ادراکی نیز وجود داشته باشد.
با ادامه مصرف، پدیده تحمل شکل می گیرد، اما در برخی از موارد شاهد پدیده حساسیت هستیم. با شکل‌گیری تحمل، برای رسیدن به علائم مسمومیت باید مقدار بیشتری مصرف شود، اما در حساسیت، با همان مقدار مصرف، علائم بیشتری دیده می‌شود که معمولاً ناخوشایند است. به عنوان مثال، ممکن است فردی که مقدار مشخصی را بدون مشکل مهمی مصرف می کرده حالا با همان مقدار مصرف، تشنج کند.
هنوز کاملاً مشخص نشده است که مصرف زیاد این مواد به آسیب پایدار یاخته های عصبی در انسان می انجامد یا نه زیرا، در برخی از موارد، خطا رفتگی شناختی تداوم علائم روانی پس از ترک اعتیاد به مواد محرک دیده می‌شود. آمفتامین از جداره یاخته های عصبی عبور می کند و به این یاخته ها آسیب می زند.
ترک مواد محرک
ترک مواد محرک با خستگی، بی خوابی یا پرخوابی، رویاهای ناخوشایند و روشن، پر اشتهایی، آشوب زدگی یا کندی روانی حرکتی، و با افت کارکردها همراه است. افسردگی پس از ترک آمفتامین شایع تر از
کوکائین است. با قطع مصرف و کاهش دوپامین مغز، ولع و
وسوسه شدیدی برای مصرف مجدد ایجاد می شود. در صورت ناتوانی در کنترل، این پدیده به رفتار مهار گسیخته می انجامد.
